มะระขี้นกชื่อวิทยาศาสตร์ : Momordica charantia Linn.
ชื่อวงศ์ : Cucurbitaceae
ชื่อสามัญ : BALSAM PEAR, BITTER CUCUMBER
ชื่ออื่น : มะห่อย, มะไห่(เหนือ), ผักไห่, ผักเหย, ระ(ใต้), มะร้อยรู, โคกวย(จีน), มะระเล็ก
ลักษณะ : เป็นไม้เลื้อย พันต้นไม้อื่น มีมือเกาะ ลำต้นเป็นเหลี่ยมมีขนปกคลุม ใบ เป็นใบเดี่ยว ออกสลับลักษณะคล้ายใบแตงโม แต่เล็กกว่า มีสีเขียวทั้งใบ ขอบใบหยัก เว้าลึก มี 5 - 7 หยัก ปลายใบแหลม ดอก ออกดอกเดี่ยว ตามบริเวณง่ามใบ มีสีเหลืองอ่อน มี 5 กลีบ เกสรมีสีเหลืองแก่ถึงส้ม กลีบดอกบาง ช้ำง่าย ผล ผลเดี่ยว รูปกระสวย ผิวขรุขระ มีปุ่มยื่นออกมา ผลอ่อนมีสีเขียว ผลสุกมีสีเหลืองถึงส้ม ผลแก่แตกอ้าออก เมล็ด เมล็ดสุกมีสีแดงสด รูปร่าง กลม แบน
สรรพคุณและส่วนที่นำมาใช้เป็นยา :
-ช่วยเจริญอาหาร ใช้ผลมะระปิ้งไฟ หรือลวกจิ้มน้ำพริก การที่ผลมะระขี้นก ช่วยเจริญอาหารได้ เพราะในเนื้อผลมีสารที่มีรสขม กระตุ้นให้น้ำย่อยออกมามาก จึงทำให้รับประทานอาหารได้เพิ่มขึ้น
-แก้โรคตับอักเสบ ปวดหัวเข่า ม้ามอักเสบ กินผลดิบเป็นประจำ
-แก้ปากเปื่อย ปากเป็นขุย ปากเป็นฝ้าขาวขุน ใช้ผลอ่อนคั้นเอาน้ำอมแก้ได้
-บำรุงระดู แก้ริดสีดวงทวาร และเป็นยาธาตุ โดยการคั้นน้ำจากผลมะระ แล้วดื่ม
-รักษาโรคเบาหวาน ใช้ปรุงอาหารทานประจำ โดยผลและใบอ่อนจิ้มน้ำพริก เหมาะสำหรับคนเป็นเบาหวานทางการแพทย์ ใช้รักษาเบาหวานแต่โบราณ หรือน้ำคั้นจากมะระ ช่วยลดน้ำตาลในเลือด
-แก้หอบหืด ใช้ดอกชงน้ำดื่ม
-แก้บิด โดยใช้น้ำคั้นจากผลดิบประมาณ 1 แก้ว ผสมน้ำดื่ม
-ปวดข้อเป็นเกาต์ เนื่องจากสารที่สกัดจากเมล็ดมะระขี้นก ซึ่งสกัดด้วยเมทานอล สามารถรักษาเกาต์ได้
-เป็นยาถ่ายพยาธิ ใช้ใบสดและผลสดประมาณ 120 กรัม ตำให้ละเอียด แล้วคั้นเอาแต่น้ำ กินเป็นยา หรือใช้ใบแห้ง นำมาบดให้ละเอียดผสมกับน้ำดื่มกิน หรือขับพยาธิตัวกลม โดยกินเมล็ดมะระขี้นก 2-3 เมล็ด
-แก้จุกเสียด แน่นท้อง และขับลมบำรุงธาตุ ใช้ใบสดและผลดิบสด ตำให้ละเอียดแล้วคั้นเอาแต่น้ำดื่ม
-แก้คัน หิด และโรคผิวหนัง ใช้ผลตากแห้งบดให้ละเอียด แล้วนำมาโรยบริเวณที่เป็นแผล จนกว่าอาการจะดีขึ้น
-รักษาฝี บวมอักเสบ จะช่วยดูดพิษ ลดการอักเสบเป็นหนองได้ ใช้ผลสดตำให้ละเอียด นำไปพอกบริเวณที่เป็น ส่วนลดอาการอักเสบและเป็นหนอง โดยใช้ใบแห้งบดเป็นผงชงเหล้ากิน
-รักษามะเร็งเต้านม และมะเร็งสมอง เนื่องจากในมะระขี้นกมีสาร MAP 30 ซึ่งเป็นโปรตีน สกัดจากผลและเมล็ดมะระขี้นก นอกจากนี้ยังออกฤทธิ์ต้านไวรัส HIV ในผู้ป่วยโรคเอดส์ได้ด้วย
-แก้ไข้ แก้ริดสีดวง แก้แผลอักเสบ บำรุงธาตุ สมานแผล นำรากมาต้มดื่ม จนกว่าจะดีขึ้น
ข้อแนะนำ : วิธีแก้รสขม หากต้องนำผลแห้ง หรือใบแห้งมารับประทาน ให้เติมใบชาลงไปเล็กน้อย จะช่วยได้
ข้อควรระวัง : ผลสุก เป็นพิษ มีซาโปนินมาก ทำให้อาเจียนและท้องร่วง อาจตายได้ ห้ามรับประทานเมล็ด
รับประทานขับพยาธิตัวกลม รับประทานมากมีพิษเช่นเดียวกับผลสุก
อ้างอิงจาก
http://chachoengsao.doae.go.th www.gpo.or.th 